حفظ زبان

إن الحمد لله نحمده ونستعينه ونستغفره ونعوذ بالله من شرور أنفسنا وسيئات أعمالنا من يهده الله فهو المهتد ومن يضلل فلا هادى له وأشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شريك له وأشهد أن محمدا عبده ورسوله .

ﭧ ﭨ ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ( يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ 102 ) [آل عمران: 102]

( يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِيرًا وَنِسَاءً وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالْأَرْحَامَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيبًا 1 ) [النساء: 1]

( يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا70 يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا 71 ) [الأحزاب:70 - 71]

أما بعد :

فأن أصدق الحديث كتاب الله وخير الهدى هدى محمد و وشر الأمور محدثاتها وكل محدثة بدعة وكل بدعة ضلالة وكل ضلالة في النار .

مومنان گرامی! نعمت بیان در شمار مهمترین نعمت های الهی است که به انسان داده شده است. علما ودانشمندان و نطق را مظهر تفکر وتعقل دانسته اند. آنان سخن گفتن را فصل ممیز انسان از حیوان می دانند و الله متعال نیز و پس از تعلیم قرآن وآفرینش انسان و تعلیم بیان را گوشزد می کند ومی فرماید: ( الرَّحْمَنُ 1 عَلَّمَ الْقُرْآَنَ 2 خَلَقَ الْإِنْسَانَ 3 عَلَّمَهُ الْبَيَانَ 4 ) [الرحمن: 1 - 4]

«الله رحمان و قرآن را آموخت و انسان را آفرید وبه او بیان را تعلیم داد.»

و در آیه ای دیگر الله متعال چنین می فرمایند: ( أَلَمْ نَجْعَلْ لَهُ عَيْنَيْنِ 8 وَلِسَانًا وَشَفَتَيْنِ 9 وَهَدَيْنَاهُ النَّجْدَيْنِ 10) [البلد:8 - 10]

«آيا به او (انسان) دو چشم نداده‏ايم (۸) وزبانى ودو لب (۹) وهر دو راه [خير وشر] را بدو نموديم (١٠)»

پس معلوم می شود که نعمت بیان و پس از تعلیم قرآن وآفرینش انسان و بالاترین نعمت هاست. از این رو و شایسته است که انسان قدر این نعمت را بداند والله را سپاس گوید و هرچند که نعمتهای الله متعال بسیار است وانسان قادر به شکر همه آن ها نیست... ( وَإِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا ) [إبراهيم: 34] «اگر نعمت های الله را بشمارید و هرگز حساب آن نتوانید کرد»

نمازگزاران عزیز فراموش نکنیم که زبان دارای دو بُعد مثبت ومنفی است ونمی توان گفت چون زبان و نعمت عظیم الهی است و پس باید هرچه بیشتر از آن استفاده کرد وبدون حساب و هر سخنی را بر زبان جاری ساخت. اصولاً یکی از نشانه های انسان عاقل و آن است که بیجا سخن نمی گوید. زبان گویای میزان عقل آدمی است. به قول سعدی شیرازی :

سخندان پرورده پیر کهن _ بیندیشد آنگه بگوید سخن

مزن بی تامل به گفتار دم _ نکو گوی گر دیر گویی چه غم

بیندیش وآنگه برآور نفس _ وز آن پیش بس کن که گویند بس

به نطق آدمی بهتر است از دواب _ دواب از تو به گر نگویی صواب

انسان عاقل اول فکر می کند و آنگاه سخن می گوید. ویا به تعبیری دیگر انسان باید هنگام سخن گفتن تأمل کند وبیهوده سخن نگوید و چرا که اگر در گفتار و زمام اختیار را از کف دهد و عواقب سوء وزیانباری به دنبال خواهد داشت. چنانچه باز هم شیخ سعدی می فرماید:

زبان در دهان ای خردمندچه دانی که چیست؟ کلید ِدر ِ گنج ِصاحب هنر

چو در بسته باشد چه داند کسی که جوهر فروشست یا پیله ور

برادران عزیز زبان آفتهای بی شماری دارد که قران کریم به شدت ما را از واقع شدن در آنها برحذر داشته است و الله متعال در سوره حجرات خطاب به مومنان می فرماید:

( يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرًا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِيمٌ 12 ) [الحجرات: 12]

«اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد از بسيارى از گمانها بپرهيزيد كه پاره‏اى از گمانها گناه است وجاسوسى مكنيد وبعضى از شما غيبت بعضى نكند آيا كسى از شما دوست دارد كه گوشت برادر مرده‏اش را بخورد پس از آن كراهت داريد واز الله بترسيد كه الله توبه‏پذير مهربان است.»

و رسول گرامی اسلام نیز در سخنان گوهر بارشان بارها ما را از استفاده نادرست از زبان و این امانت الهی بازداشته اند چنانچه می فرمودند:

فعن معاذ بن جبل قال و قال رسول الله صلي الله عليه وسلم: (... ثم قال : ألا أخبرك بملاك ذلك كله؟ قلت: بلى يا رسول الله. فأخذ بلسانه وقال: كف عليك هذا قلت: يا رسول الله و وإنا لمؤاخذون بما نتكلم به؟ فقال: ثكلتك أمك يا معاذ وهل يكب الناس في النار على وجوههم أو قال: على مناخرهم إلا حصائد ألسنتهم). (رواه الترمذي وقال: حديث حسن صحيح)

در این حدیث طولانی پس از اینکه رسول الله یار باوفایش معاذ بن جبل رضی الله عنه را به ارکان اسلام وقله های بلند آن همچون نماز وروزه وزکات وجهاد فراخواند سپس خطاب به او میفرماید: آیا تو را به قوام وپایه تمامی این کارها آگاه نسازم؟ (معاذ رضی الله عنه میگوید: ) گفتم آری ای رسول الله. پس او زبان خود را در دست گرفت وفرمود: این را حفظ کن. (معاذ میگوید: ) گفتم ای رسول الله و آیا ما به گفته هایمان مؤاخذه می شویم؟ پس (رسول الله) فرمود: _مادرت به عزایت بنشیند_ ای معاذ و آیا چیزی جز نتایج وکاشته های زبان های مردم آنان را با صورتهایشان در آتش می افکند؟!

برادران عزیز و از جمله این رفتار ناشایست میتوان به غیبت کردن و بهتان زدن و دروغگویی و استهزا ومسخره کردن و عیب جویی کردن و طعنه زدن و زخم زبان زدن به دیگران و فحش وناسزا گویی وبسیاری از اخلاق ناپسند ونکوهیده دیگر اشاره نمود که همگی آنها از آفتهای زبان به شمار می آیند.

پس بیایید بسیار زیرک وآگاه باشیم تا از این چاقوی دولبه یعنی زبان استفاده درست ببریم وآنرا در راه خیر وصلاح بکار گرفته واز راه شر وبدی باز داریم زیرا همانگونه که زبان یک نعمت عظیم الهی ودر اختیار ماست او یک امانت نیز می باشد که ما باید در حفظ آن کوشا باشیم وهرگز در ادای این امانت خیانت نورزیم.

رسول گرامی اسلام ویاران باوفای ایشان وپیروان راستین آنها و گذشتگان نیک ما بهترین وکاملترین اسوه ونمونه برای ما در حفظ وپاسداری از زبان خود هستند چنانچه در حدیث سابق مشاهده نمودید که رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم چگونه وبا چه شدتی معاذ رضی الله عنه را بر حفظ ونگهبانی از زبان وگفتار خود راهنمایی نمود. ودر حدیث دیگری که امام محمد بن اسماعیل بخاری رحمت الله علیه در صحیح خود آن را روایت نموده است رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم می فرماید: «و ان العبد ليتكلم بالكلمة من سخط الله لا يلقي لها بالا يهوي بها في جهنم ». «و همانا كه بنده بدون توجه ومبالات کلمه ای را که الله را ناخشنود میسازد را بر زبان می آورد وبوسیله همان کلمه در دوزخ سقوط خواهد کرد. گویا این که رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم با این سخن تنها ما (مسلمانان امروزی) را خطاب قرار داده است زیرا متاسفانه در جامعه اسلامی معاصر کمتر افرادی را می توان یافت که زبان خود را از آفات ومحرمات حفظ نموده باشند ودر نشستن ها وهمنشینیها وجلسه های بی هدف به غیبت وتهمت واستهزاء وعیب جویی دیگران نپرداخته باشند . متاسفانه بسیاری از ما بخصوص زنهای مسلمان اوقات فراغت خود را با خوردن گوشت برادر وخواهر دینی خویش پرده آبرو وحشمت آنها را می درند حال آنکه از وعید های خطرناک الله ورسول غافل مانده آنگاه که رسول الله _صلى الله عليه وسلم_ خطاب به یارانش فرمودند: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: من يضمن لي ما بين لحييه وما بين رجليه أضمن له الجنة . (أخرج البخاري والترمذي عن سهل بن سعد رضي الله عنه قال)

«هر كه حفاظت از ما بین دو ریشش (زبانش) وما بین دو پایش (شرمگاهش)را برای من تضمین نماید و من نیز بهشت برین را برای او ضمانت میکنم.»

این بدین معناست که هرکه نتوانست از زبان وشرمگاه خود در برابر محرمات الهی پاسداری نماید سرانجام او _پناه بر الله_ آتش جهنم خواهد بود.

بارالها از شر عذاب دردناک آخرت وآتش سوزان جهنم به تو پناه می آوریم واز تو می خواهیم به ما توفیق دهی تا بتوانیم از زبان خود پاسداری نماییم واز آفتهای آن در امان باشیم و بدرستی که تو بر همه امور قادر وتوانایی.

بارك الله لي ولكم في القرآن العظيم ونفعني بما فيه من الآيات والذكر الحكيم و أقول قولي هذا و وأستغفر الله لي ولكم و فاستغفروه إنه هو الغفور الرحيم.

الحمد لله جعل المؤمنين إخوة يتعاونون بينهم على البر والتقوى ويحترم كل واحد منهم الآخر في نفسه وماله وعرضه فكل المسلم على المسلم حرام دمه وماله وعرضه إلا بحق الإسلام و كما قال ذلك النبي المصطفى وأشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شريك له رب الأرض والسماء و وأشهد أن محمدا عبده ورسوله المجتبى صلى الله عليه وعلى آله وأصحابه أهل البر والوفاء و وعلى التابعين لهم بإحسان ما تتابع القطر والندى و وسلم تسليما.

أما بعد:

أيها الناس اتقوا الله تعالى وأمسكوا لسانكم واحترموا حقوق إخوانكم المسلمين وذبوا عن أعراضهم كما تذبون عن دمائهم وأموالهم.

برادران گرامی یکی از خطرناکترین پیامدهای عدم کنترل زبان و دروغگویی است که این بیماری خود منشاء امراض واعراض بسیار کشنده دیگری است که باعث تباهی ونابودی فطرت پاک انسان می گردد و رسول گرامی اسلام در حدیثی که امام بخاری وامام مسلم نیشاپوری هر دو در کتابهای صحیحشان آنرا ذکر نموده اند می فرماید: ( إن الصدق يهدي إلى البر وإن البر يهدي إلى الجنة وما يزال الرجل يصدق ويتحرى الصدق حتى يكتب عند الله صديقاً و وإياكم والكذب فإن الكذب يهدي إلى الفجور وإن الفجور يهدي إلى النار وما يزال الرجل يكذب ويتحرى الكذب حتى يكتب عند الله كذاباً).

“همانا صدق وراستی به سوی نیکی هدایت میکند و ونیکی به سوی بهشت و وشخص همیشه راستی پیشه میکند تا آنکه به مقام “راستی” میرسد. وهمانا دروغ به سوی فجور رهنمون میشود وفجور نیز انسان را به سوی آتش میبرد وشخص همیشه دروغ میگوید تا آنکه نزد الله به عنوان دروغگو نوشته میشود”. [به روایت بخاری ومسلم]

دروغ گفتن علاوه برعذاب اخروی و آثار سوء ومفاسد فراوانی را هم در دنیا به دنبال دارد كه از جمله آنها و بی اعتبار كردن وبی ارزش كردن انسان در جامعه وپاشیدن تخم عداوت ودشمنی وتفریق میان دوستان است .

به همین سبب الله متعال مومنان را به تحقیق وبررسی وتثبت نمودن در مورد سخنانی که می شنوند فرا خوانده است و آنجا که می فرماید: ( يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا إِنْ جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَأٍ فَتَبَيَّنُوا أَنْ تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَى مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ 6 ) [الحجرات: 6]

«اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد اگر فاسقى برايتان خبرى آورد (نسبت به صحت خبر) نيك وارسى كنيد مبادا به نادانى گروهى را آسيب برسانيد و[بعد] از آنچه كرده‏ايد پشيمان شويد.»

نمازگزاران عزیز و الله سبحانه وتعالی دو فرشته را مامور کرده است تا آنچه را که ما بر زبان آوردیم چه خوب وچه بد یادداشت نمایند ودر روز حساب وکتاب در دادگاه الهی از ذره ذره آنها بازخواست خواهیم شد.

ﭧ ﭨ( كِرَامًا كَاتِبِينَ11 يَعْلَمُونَ مَا تَفْعَلُونَ 12 ) [الإنفطار: 12]

«[فرشتگان] بزرگوارى كه نويسندگان [اعمال شما] هستند (۱۱) آنچه را مى‏كنيد مى‏دانند (۱۲)»

ﭧ ﭨ ( إِذْ يَتَلَقَّى الْمُتَلَقِّيَانِ عَنِ الْيَمِينِ وَعَنِ الشِّمَالِ قَعِيدٌ 17 مَا يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ 18 ) [ق: 17 - 18]

«آنگاه كه دو [فرشته] دريافت‏كننده از راست واز چپ مراقب نشسته‏اند (۱۷) [آدمى] هيچ سخنى را به لفظ درنمى‏آورد مگر اينكه مراقبى آماده نزد او [آن را ضبط مى‏كند] (۱۸)»

بر این اساس رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم در «جوامع کلم» خویش می فرمایند: عن أبي هريرة عن النبي _صلي الله عليه وسلم_ أنه قال : من كان يؤمن بالله واليوم الآخر فليقل خيرا أو ليصمت.. . (رواه البخاري ومسلم)

«ابوهریره رضی الله عنه از رسول گرامی اسلام روایت میکند که ایشان فرمودند: هر کس به الله متعال وبه روز رستاخیز ایمان دارد؛ پس یا سخن نیک گوید ویا اینکه باید خاموشی را برگزیند.»

پس ای بندگان تقوای الله را در پیش گرفته وجز سخنان حق چیز دیگری را بر زبان جاری نسازید. قال تعالی: ( يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا70 يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا 71 ) [الأحزاب:70 - 71]

«اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد تقوای الله را در پیش گرفته وسخنى استوار گوييد (۷۰) تا اعمال شما را اصلاح نماید وگناهانتان را بر شما ببخشايد وهر كس الله ورسولش را فرمان برد قطعا به رستگارى بزرگى نايل آمده است (۷۱)»

اللهمَّ صلِّ وسلِّم وبارِك على عبدِك ورسولِك مُحمّد و وارْضَ اللهمَّ عن خلفاء نبيك الرّاشدين الأئمة الهداة المهديين ذوي القدر العلي والفخر الجلي ساداتنا وأئمتنا أبي بكر وعمر وعثمان وعلي وارض اللهم عن السبطين الشهيدين سيدي شباب أهل الجنة وقرتي أعين أهل السنة الإمام أبي محمد الحسن والإمام أبي عبدالله الحسين وعن أمهما فاطمة الزهرا وعن جدتهما خديجة الكبرى وعن الصديقة بنت الصديق عائشة أم المؤمنين وعن سائر أزواج نبيك الطاهرات وعن سائر آل بيت النبي المطهرين من الدنس والأرجاس وعن عمي النبي الكريم حمزة والعباس وعن من تبعهم بإحسان الى يوم الدين.

اللهم أحينا في موالاتهم وموالاة أولياءهم ومعاداة أعدائهم وأمتنا على ملتهم واحشرنا في زمرتهم.

اللهم أعز الإسلام والمسلمين و وأذل الشرك والمشركين و ودمر اللهم أعداء الدين و واجعل هذا البلد آمناً مطمئناً وسائرَ بلاد المسلمين.

اللهم انصر من نصر الدين و اللهم انصر دينك وكتابك وسُنَّة نبيِّك - صلى الله عليه وسلم.

اللهم انصر إخواننا المسلمين في كل مكان يا حي يا قَيُّوم و اللهم انصرهم نصرًا مؤزَّرًا و وأيدهم بتأييدك و وأحفظهم بحفظك يا حي يا قيوم يا ذا الجلال والإكرام.

اللهم آمنَّا في أوطاننا و وأصلح أئمتنا و وولاة أمورنا و واجعل ولايتنا فيمن خافك واتقاك و واتبع رضاك يا رب العالمين و اللهم أَبرِم لهذه الأمة أمرَ رشدها يَعزُّ فيه أهل طاعتك و ويُذلّ فيه أهل معصيتك و ويُؤمر فيه بالمعروف و ويُنهى فيه عن المنكر؛ إنك على كل شيء قدير.

عبادالله( إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِيتَاءِ ذِي الْقُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ90 ) [النحل: 90]